Zararlı Alışkanlıklar

Son güncelleme May 30, 2023 Kaynağı Düzenle

Öğrenme konusunda devamlılığı ve istikrarı sağlayabilmek için faydalı teknikleri uygulamamız ne kadar önem taşıyorsa, zararlı etkenlerden kaçınmamız da o denli önem taşımaktadır. Bu etkenleri hayır diyememek ve kötü çevre tasarımı olarak özetleyebiliriz.

Günümüzde hepimiz o kadar ulu orta yaşıyoruz ki, kaybettiğimiz tek becerimiz odaklanabilme becerimiz değil. Kaybedilen becerilerimizden biri de şüphesiz ki “hayır diyebilme becerisi”. Sosyal medya kullanımına, çevremizdeki insanlara, televizyonda bizi özendiren reklamlara ve bizi sürekli tahrik eden çeşitli tanıtımlara hayır diyemiyoruz. Bunun nedenlerinden birisi de, günümüzde o kadar çok karar almamız gereken durum oluşuyor ki “hayır” demek irademizden çalmaya başlıyor. Bildiğimiz üzere irade bir kastır ve kullanıldıkça yorulur; o nedenle kendimize hayır diyebilmeyi yani irademizi güçlendirmeyi de öğretmeliyiz ve irademizin daha az yorulması için sürekli bizi karar alma ile sınayan işlerden kaçınmalıyız.

Peki dürtülerimize ve nefsimize yani kendimize hayır diyebilmek için? Sizi alıkoyan dürtüler başladığı zaman en iyi kullanılacak yöntem, Newton’un uyguladığı gibi fikir odağınızı tamamen başka bir konu üzerine odaklamaktır. Çünkü dürtüleriniz baş gösterdiğinde onlarla savaşırsanız kaybedersiniz. Gördüğü güzel bir arabanın veya bir yemeğin kendisini ele geçirdiği hangi kişi yanına bir de kötü bir arabayı veya tadı kötü bir yemeği düşleyerek dürtülerinden kurtulabilmiş? İrade Terbiyesi kitabının yazarı Jules Payot ‘un dediği gibi enerji kaybolmaz ancak başka yere transfer edilebilir, enerjinizi çalışmalarınıza kullanmalısınız; dikkatinizi dağıtan gereksiz şeylere değil.

Başarılı olabilmek için hayır diyebilmenin yanısıra, istikrarlı bir tavır da ortaya koyabilmeniz gerekiyor. Anlık hazlara hayır diyemediğimiz sürece limbik sistemimizin oyunlarına kanıyoruz.

Hepimiz duymuşuzdur, insan çevresinde görüştüğü 5 kişinin ortalamasıdır şeklindeki cümleyi. Gerçekten de beraber yaşadığımız çevremiz, ileride bizim neye dönüşeceğimizin bir göstergesi haline geliyor. Bu nedenle çevremizi “hep daha bir iyi çevre” haline gelecek şekilde pragmatist(faydacı) bir tutumla genişletmeliyiz. Sürekli olarak bizi konfor alanımızdan çıkararak en iyi pratiklere ulaşmamızı sağlayacak olan çevre, bizim için şüphesiz ki en iyi kazanımlardan birisidir.

Jules Payot, meşhur kitabı İrade Terbiyesi ‘nde bu konuya özellikle değinir ve arkadaşların ne denli önemli olduğuna bir eğitimci gözünden vurgu yapmaktadır. Bu nedenle bu kitabı da okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Yazar Fatih Aydın